Uluslararası ticarette her ürünün doğru sınıflandırılması zorunludur ve bu sınıflandırma GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodu ile yapılır. E-ihracatın hızla büyüdüğü günümüzde, doğru GTİP seçimi; gümrük vergilerinin hesaplanması, ürünün hedef ülkeye sorunsuz giriş yapması ve doğru beyanın yapılması için kritik öneme sahiptir.
Özellikle Avrupa’ya yapılan gönderilerde GTİP kodu, gümrük vergisinin yanı sıra, KDV oranlarının, ithalat izinlerinin ve ticari kısıtlamaların belirlenmesinde ana anahtar rolünü oynar.
Mikro ihracat yapan KOBİ’ler için ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı) ile birlikte doğru GTİP seçimi, hızlı ve ekonomik ihracatın temel adımlarından biridir.
İlginizi çekebilir : Mikro İhracat
Bu kapsamlı rehberde, GTİP kodunun ne olduğu, nasıl bulunduğu, gümrük vergisi hesaplama adımları, ETGB sürecinde GTİP’in önemi ve Awwex ile Avrupa’ya kargo gönderirken dikkat edilmesi gerekenler ele alınmaktadır.
🌍 GTİP Kodu Nedir?
GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu), uluslararası HS (Harmonized System) kod yapısının Türkiye’de kullanılan karşılığıdır.
Bu kod:
- Ürünlerin sınıflandırılmasını,
- Gümrük vergisi oranlarının belirlenmesini,
- İthalat ve ihracat izinlerini,
- Ticaret istatistiklerini,
- Muhtemel kısıtlamaları,
- Ek vergileri
belirleyen bir numaralandırma sistemidir.
GTİP kodu 12 haneden oluşur, ilk 6 hanesi tüm dünyada ortaktır (HS Code), son hanesi ise ülke bazlı ayrışır.
🔍 GTİP Kodu Neden Bu Kadar Önemli?
Yanlış GTİP kodu kullanılması:
❌ Ek gümrük vergilerine
❌ Gönderinin gümrükte beklemesine
❌ Ürün iadesine
❌ Cezai yaptırımlara
❌ Mikro ihracat gönderisinin reddedilmesine
neden olabilir.
Doğru GTİP seçimi ise:
✔ Gümrük vergisini doğru hesaplamayı sağlar
✔ Gecikme riskini ortadan kaldırır
✔ ETGB sürecini hızlandırır
✔ Avrupa’ya gönderilerde teslim süresini kısaltır
✔ Maliyet kontrolünü kolaylaştırır
Bu nedenle e-ihracat yapan her satıcının ürünlerine ait GTİP kodlarını bilmesi büyük önem taşır.
📦 GTİP Kodu Nasıl Bulunur?
Bir ürünün GTİP kodunu bulmak için şu yöntemler kullanılabilir:
1. Ticaret Bakanlığı GTİP Arama Motoru
Ürün açıklaması yazılarak resmi veritabanı üzerinden arama yapılabilir.
2. HS Code – Ürün Eşleşmesi
Uluslararası Harmonized System (HS) ile Türkiye GTİP kodları eşleştirilir.
3. Gümrük müşaviri veya mali müşavir desteği
Karmaşık ürün gruplarında profesyonel destek gerekebilir.
🧾 Gümrük Vergisi Hesaplama: GTİP Kodunun Rolü
Gümrük vergisi hesaplaması GTİP koduna göre farklılık gösterir.
Çünkü her GTİP kodunun vergi oranı, ülkeye göre değişir.
Gümrük vergisi hesaplamak için kullanılan formül:
1️⃣ CIF Değeri Hesaplanır
CIF = Ürün Bedeli + Kargo Ücreti + Sigorta
Örnek:
Ürün Bedeli: 50 €
Kargo: 15 €
Sigorta: 0 €
CIF: 65 €
2️⃣ Gümrük Vergisi Hesaplanır
Örneğin GTİP’e göre vergi oranı %12 olsun:
65 × %12 = 7,8 €
3️⃣ KDV (VAT) Hesaplanır
KDV matrahı:
CIF + Gümrük Vergisi
Örnek:
KDV oranı %20 ise:
(65 + 7,8) × %20 = 14,56 €
✔ Toplam Vergi = Gümrük Vergisi + KDV
Bu örnekte:
7,8 + 14,56 = 22,36 €
GTİP yanlış seçilirse vergiler 2–3 kat artabilir.
📑 ETGB Belgesinde GTİP Kodunun Önemi
ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı), 300 kg ve 150 Euro altındaki mikro ihracat gönderilerinde kullanılır.
ETGB belgelerinde şu bilgiler zorunludur:
- Doğru GTİP Kodu
- Ürün miktarı
- Ürün açıklaması
- Birim fiyat
- Toplam değer
Yanlış GTİP girişi:
❌ ETGB’nin reddedilmesine
❌ Gönderinin çıkış yapamamasına
❌ Ek evrak talebine
neden olabilir.
GTİP ile Avrupa’ya Kargo Gönderiminde Nelere Dikkat Edilmeli?
Avrupa Birliği ülkelerinde GTİP kodu, vergilendirmenin temel unsurudur.
Özellikle IOSS, DDP/DAP, KDV oranları ve gümrük muafiyetleri tamamen GTİP’e göre belirlenir.
📌 1. IOSS ile gönderilerde GTİP kodu zorunludur
AB’de 150 € altı gönderilerde IOSS numarası kullanılır.
Bu sistemde ürünün GTİP kodu dijital ortamda beyan edilir.
📌 2. DDP gönderilerde doğru GTİP maliyet avantajı sağlar
DDP modelinde satıcı tüm vergiyi üstlenir.
Bu nedenle doğru GTİP:
✔ Düşük vergi
✔ Daha hızlı gümrük
✔ Maliyet kontrolü sağlar
📌 3. Avrupa KDV oranları GTİP’e göre değişir
Örneğin giyim ürünleri ile elektronik aksesuarlar farklı KDV’ye tabidir.
📌 4. Yasaklı veya kısıtlı ürünler GTİP’e göre belirlenir
Bazı ürünlerin Avrupa’ya girişine sınırlama vardır (kozmetik, gıda, kimyasallar vb.).
Doğru GTİP Kodu, Başarılı E-İhracatın Temelidir
GTİP kodu; gümrük vergisi hesaplamadan ETGB’ye, Avrupa’ya gönderimden DDP maliyetlerine kadar lojistik ve e-ihracatın her adımında merkezi rol oynar.
Doğru GTİP kullanmak:
- Vergileri azaltır
- Gecikmeleri önler
- Yasal riskleri yok eder
- Teslimat hızını artırır
- Operasyon verimliliğini yükseltir
Awwex’in dijital altyapısı sayesinde tüm bu süreçler tek panelde, hızlı ve hatasız şekilde yönetilir.
👉 Awwex’e hemen kayıt olun, GTİP–ETGB–gümrük süreçlerini otomatikleştirerek e-ihracatta hız kazanın!
