AB’ye Satışta IOSS/OSS: Satıcıya Etkisi ve Kurulum Adımları

IOSS/OSS Nedir ve Neden Önemli?

1 Temmuz 2021’de yürürlüğe giren AB e-ticaret KDV reformu, uluslararası satıcılar için oyunun kurallarını değiştirdi. Artık €150’nin altındaki tüm ithalatlarda KDV tahsil edilmesi zorunlu hale geldi ve işte tam bu noktada IOSS (Import One-Stop Shop) ve OSS (One-Stop Shop) mekanizmaları devreye giriyor.

IOSS (Import One-Stop Shop): AB dışından AB içine yapılan €150’nin altındaki B2C satışlar için tek noktadan KDV beyanı sistemidir. Satıcı, checkout sırasında KDV’yi tahsil eder, aylık olarak tek bir beyanname ile tüm AB ülkelerine olan satışlarının KDV’sini raporlar ve öder.

OSS (One-Stop Shop): AB içindeki işletmelerin diğer AB ülkelerine yaptıkları B2C satışlar için benzer tek noktadan beyan sistemidir. Ayrıca AB dışından AB’ye dijital hizmet satışlarını da kapsar.

Bu sistemlerin en büyük avantajı: Her AB ülkesinde ayrı ayrı KDV kaydı yapmak, 27 farklı ülkede beyanname vermek ve farklı dillerde evrak yönetmek yerine, tek bir noktadan tüm işlemleri yürütebilirsiniz.

Tavsiye içerik : E-İhracat Lojistiği

Neden Bu Kadar Kritik?

Müşteri deneyimi: IOSS kullanmayan satıcılardan alışveriş yapan AB müşterileri, kapıda KDV + handling fee (€5-15 arası) ödüyor. Bu sürpriz maliyet, teslimat reddine ve negatif yorumlara yol açıyor. IOSS ile checkout’ta tüm vergiler dahil, kapıda sürpriz yok.

Teslimat hızı: IOSS numarası olmayan paketler gümrükte 3-7 gün bekleyip KDV kontrolünden geçiyor. IOSS ile paket express gümrükten geçiyor, teslimat 40-50% daha hızlı.

Maliyet optimizasyonu: Her ülke için ayrı vergi danışmanı, muhasebeci ve KDV kaydı yerine tek sistem, tek beyan. Operasyonel maliyetler %60-70 azalıyor.

Rekabet avantajı: IOSS kullanan satıcılar, checkout’ta “vergiler dahil, hızlı teslimat” vaadi vererek dönüşüm oranlarını %25-40 artırıyor.

IOSS vs OSS: Hangi Sistem Size Uygun?

IOSS (Import One-Stop Shop)

Kapsam:

• AB dışından AB içine yapılan satışlar
• Sipariş değeri €150 veya altı
• B2C (bireysel tüketici) satışlar
• Fiziksel ürünler (dijital hizmetler dahil değil)

Kimler kullanmalı?:

• Türkiye, İngiltere, ABD, Çin gibi AB dışı ülkelerden satış yapan e-ticaret siteleri
• Amazon, eBay gibi pazaryerleri üzerinden AB’ye satış yapan satıcılar
• Dropshipping ile AB’ye ürün gönderen işletmeler
• 3PL deposu AB dışında olan markalar

Örnek senaryo: İstanbul’da yerleşik bir elektronik aksesuarları satıcısı, Almanya, Fransa ve İspanya’daki müşterilere €20-80 arası ürünler satıyor. IOSS kaydı sayesinde her üç ülkeye tek beyanname ile KDV ödüyor.

İlginizi çekebilir : Amazon Depolama

OSS (One-Stop Shop)

Kapsam:

• Union Scheme: AB içinde kurulu işletmelerin diğer AB ülkelerine yaptıkları uzaktan (distance) satışlar
• Non-Union Scheme: AB dışındaki işletmelerin AB müşterilerine sattıkları dijital hizmetler (yazılım, streaming, e-kitap)
• Sipariş değeri sınırı yok
• B2C satışlar

Kimler kullanmalı?:

• AB içinde bir ülkede kayıtlı olup diğer AB ülkelerine satış yapanlar
• SaaS, online eğitim, dijital içerik satan AB dışı şirketler
• AB içinde depo kullanan ve oradan sevkiyat yapan uluslararası markalar

Örnek senaryo: Hollanda’da kayıtlı bir moda markası, Belçika, Almanya ve Avusturya’ya online satış yapıyor. OSS sayesinde Hollanda’daki vergi dairesine tek beyan veriyor.

Hızlı Karar Matrisi

Kimler İçin IOSS/OSS Zorunlu Değil Ama Şiddetle Önerilir?

1. Çok Ülkeye Düzenli B2C Satış Yapanlar

Ayda 3’ten fazla AB ülkesine 50+ sipariş gönderen işletmeler için IOSS/OSS operasyonel zorunluluktur. Her ülke için ayrı süreç yönetmek, insan hatasını artırır ve ölçeklenebilirliği engeller.

Pratik eşik: Aylık AB satışınız €5.000’i geçiyorsa ve 3+ ülkeye gönderim yapıyorsanız IOSS/OSS yatırımı 3-6 ayda kendini amorti eder.

2. “Vergiler Dahil” Netlik Hedefleyen Markalar

Premium konumlandırma yapan, müşteri deneyimine yatırım yapan markalar için IOSS/OSS stratejik zorunluluktur. Kapıda sürpriz ücret, marka imajını zedeler ve müşteri sadakatini yok eder.

Benchmark: Marka algısı Net Promoter Score (NPS) üzerine kuruluysa, IOSS kullanımı ile NPS +15-20 puan artar.

3. DDP Stratejisiyle Dönüşümü Artırmak İsteyenler

DDP (Delivered Duty Paid) stratejisinde tüm vergiler satış fiyatına dahildir. IOSS olmadan DDP yapmak çok karmaşık ve hata payı yüksektir. IOSS, DDP stratejisinin omurgasıdır.

ROI analizi: IOSS ile DDP uygulayan işletmelerde:

• Dönüşüm oranı %30-40 artar
• Cart abandonment %25-30 azalır
• Tekrar satın alma %45-50 artar

4. Yüksek Sezon Hazırlığı Yapanlar

Black Friday, Cyber Monday, yılbaşı gibi pik sezonlarda sipariş hacmi 3-5 kat artar. Bu dönemde gümrük gecikmesi ve KDV karmaşası operasyonu çökertir. IOSS, yoğun dönemlerde kesintisiz teslimat sağlar.

Kurulum Adımları: Sıfırdan IOSS/OSS’ye Geçiş

Adım 1: İş Modeli ve Akış Analizi (1-2 Hafta)

Pazaryeri mi, kendi mağaza mı?

Pazaryeri satışları (Amazon, eBay, Etsy):

• Çoğu pazaryeri kendi IOSS numarasını kullanır (deemed supplier modeli)
• Satıcı olarak siz KDV’yi tahsil etmezsiniz, pazaryeri tahsil eder
• Ancak kendi IOSS numaranızı kullanma seçeneği sunulabilir (Amazon’da “merchant IOSS”)
• Karar: Pazaryeri IOSS’i kolay ama komisyon daha yüksek; kendi IOSS’iniz kontrol ve şeffaflık sağlar

Kendi mağaza:

• Tam kontrol size ait
• Checkout sırasında KDV hesaplamasını siz yaparsınız
• IOSS/OSS numarasını kargo evrakına siz yazarsınız
• Aylık beyanı siz veya danışmanınız hazırlar

Hibrit model (hem pazaryeri hem kendi site):

• Kendi IOSS/OSS numaranızı her iki kanalda kullanın
• Merkezi raporlama sistemi kurun
• Her satış kanalından gelen veriyi tek noktada toplamayı planlayin

Adım 2: IOSS/OSS Kayıt Süreci (2-4 Hafta)

Doğrudan kayıt vs. Aracı (Intermediary)

Doğrudan kayıt:

• Herhangi bir AB ülkesinde vergi dairesine başvuru
• Daha ucuz (sadece danışman ücreti, aracı komisyonu yok)
• Daha karmaşık (her ülkenin formu, dili farklı)
• Önerilen: Irlanda, Estonya, Hollanda (İngilizce destek, hızlı onay)

Aracı ile kayıt:

• IOSS/OSS hizmeti veren firmalar (örn: Lovat, Avalara, Taxdoo)
• Yıllık ücret: €500-2000 (ciro bazlı değişir)
• Kayıt + aylık beyan + danışmanlık dahil
• Önerilen: İlk kez IOSS/OSS’ye geçişte veya teknik ekip zayıfsa

Gerekli belgeler:

• Şirket faaliyet belgesi (resmi çeviri gerekebilir)
• Vergi numarası ve vergi levhası
• İmza sirküsü
• E-ticaret platformu ekran görüntüleri
• 3-6 aylık satış verileri (hacim tahmini için)
• Şirket ortaklarının kimlik belgeleri

Onay süresi: 2-4 hafta (ülkeye göre değişir)

IOSS/OSS numaranız: IM + 2 harf ülke kodu + 9 rakam (örn: IMDE123456789)

Adım 3: Teknik Entegrasyon (2-3 Hafta)

E-ticaret platformu entegrasyonu:

Shopify:

• IOSS/OSS uygulamaları (Sufio VAT, EAS, ioss24)
• Checkout’ta otomatik KDV hesaplama
• Faturalarda IOSS numarası otomatik yazdırma
• Aylık beyan için CSV/Excel export

WooCommerce:

• WooCommerce Tax eklentisi
• EU VAT & OSS uyumlu temalar
• Manual konfigürasyon gerektirebilir

Magento:

• Native OSS/IOSS desteği (2.4.3+ versiyonlarda)
• Extension’lar: Vertex, TaxJar
• Daha teknik, geliştirici desteği önerilir

Custom platform:

• API entegrasyonu: Avalara, TaxJar, Vertex
• KDV oranları için güncel database (VIES VAT API)
• Checkout flow’una KDV hesaplama logic ekleme
• Backend’e beyan raporu modülü geliştirme