E-ihracat süreci yalnızca satış yapmakla bitmez; ürünlerin yurt dışına yasal olarak çıkabilmesi için doğru şekilde hazırlanmış bir gümrük beyannamesi gerekir.
Birçok işletme, bu aşamada yapılan küçük hatalar nedeniyle ürünlerin gümrükte beklemesine, hatta cezai yaptırımlarla karşılaşmaktadır.
Oysa doğru beyan, hem işlemleri hızlandırır hem de ihracatçının vergi avantajlarından yararlanmasını sağlar.
Bu yazıda, Awwex dış ticaret uzmanlarının önerileriyle, e-ihracatta gümrük beyannamesi hazırlarken dikkat etmeniz gereken en kritik noktaları adım adım ele alıyoruz.
Gümrük Beyannamesi Nedir?
Gümrük beyannamesi, ihracat veya ithalat yapılırken, gönderilen ürünlerin içeriğini, değerini, menşeini ve ticari detaylarını resmi makamlara bildiren belgedir.
Bu belge, gümrükte hem vergi hesaplamasının hem de ürün kontrolünün temelini oluşturur.
E-ihracatta ise bu beyan süreci, gönderi hacmine göre iki şekilde yapılabilir:
- Klasik ihracat beyannamesi (yüksek hacimli gönderilerde),
- Mikro ihracat beyannamesi (ETGB) (30 kg ve 15.000 € altı gönderilerde).
1. Ürün Bilgilerinin Eksiksiz ve Doğru Olması
Bir gümrük beyanında en sık hata, ürün açıklamalarının eksik veya belirsiz yazılmasıdır.
Örneğin “aksesuar” veya “giyim ürünü” gibi genel tanımlar yerine, ürünün türü, materyali ve kullanım amacı açıkça belirtilmelidir.
Doğru örnek:
“%100 pamuklu erkek tişört – kısa kollu, 3’lü paket”
Ayrıca, ticari fatura ve paket içeriği bilgileriyle beyanın birebir uyumlu olması gerekir.
Aksi durumda, gümrük memuru ek belge talep edebilir veya beyanı reddedebilir.
2. GTİP (HS Code) Kodunun Doğru Seçilmesi
Her ürünün uluslararası ticarette tanımlandığı bir GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) veya HS Code vardır.
Bu kod, ürünün gümrük vergisi, kota, izin ve muafiyet durumlarını belirler.
Yanlış kod kullanımı, ürünün yanlış vergi dilimine girmesine ve beyanın iptaline yol açabilir.
Awwex Akıllı Panel, ürün bilgilerinize göre otomatik GTİP kod önerisi sunar.
Bu sayede, her ürün doğru sınıflandırılır ve beyan süreci hızlanır.
İpucu:
GTİP kodları her dört yılda bir güncellenir; bu nedenle eski kodları kullanmak cezai riske yol açabilir.
3. İhracatçı Bilgilerinin ve Vergi Numarasının Uyumlu Olması
Gümrük beyanında yer alan ihracatçı bilgileri, vergi dairesi kayıtlarıyla birebir uyuşmalıdır.
Birçok mikro ihracatçı, bireysel işletme veya şahıs firması üzerinden işlem yaptığı için bu bilgileri karıştırabiliyor.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Vergi numarası, firma unvanı ve adres bilgisi ticari faturayla aynı olmalı,
- Gönderici alanında bireysel ad değil, firma unvanı yer almalı,
- Elektronik imza (e-imza) beyanın geçerliliği için zorunludur.
4. Beyanname Türünü Doğru Seçin: ETGB mi, Klasik Beyan mı?
E-ihracatta gönderi hacmine ve ürün değerine göre doğru beyanname türü seçilmelidir.
| Beyan Türü | Uygun Olduğu Durum | Limit | Avantaj |
| ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) | Küçük e-ticaret gönderileri | ≤ 30 kg, ≤ 15.000 € | Hızlı, düşük maliyetli |
| Klasik İhracat Beyannamesi | Yüksek hacimli ticari gönderiler | > 15.000 € | Daha kapsamlı kontrol |
ETGB, mikro ihracatçılar için zaman kazandırır çünkü belgeler elektronik olarak iletilir.
Awwex kullanıcıları, Akıllı Panel üzerinden ETGB belgesi oluşturabilir, sistemin gümrükle otomatik entegrasyonu sayesinde belgeyi anında gönderebilir.
5. Menşe (Origin) Bilgilerini Eksiksiz Doldurun
Menşe (ülke) bilgisi, ürünün üretildiği veya son olarak işlem gördüğü ülkeyi belirtir.
Bazı ülkelere yapılan ihracatlarda menşe, gümrük vergisi muafiyeti veya kota avantajı sağlar.
Örneğin, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında geçerli olan Gümrük Birliği anlaşması, belirli ürünlerde vergi muafiyeti tanır.
Ancak bu avantajdan yararlanmak için A.TR belgesi veya menşe beyanı doğru doldurulmalıdır.
6. Belgelerin Birbiriyle Uyumlu Olması
Gümrük beyannamesi; ticari fatura, koli listesi, konşimento ve sigorta belgeleriyle uyumlu olmalıdır.
Belgeler arasında farklı tutar, yanlış miktar veya eksik ürün bilgisi olması, gümrük sürecini durdurabilir.
Awwex, otomatik belge eşleştirme sistemi ile beyannameye bağlı tüm belgeleri tek ekranda doğrular.
Bu sayede manuel hatalar en aza iner ve ihracat süreci hızlanır.
7. Gümrük Vergileri ve Teslim Şekillerine Dikkat Edin (DDP, DAP)
Beyannamede kullanılan teslim şekli (Incoterms), vergi ve gümrük masraflarının kim tarafından ödeneceğini belirler.
Eğer DDP (Delivered Duty Paid) seçildiyse vergiler satıcı tarafından, DAP (Delivered At Place) seçildiyse alıcı tarafından ödenir.
Yanlış beyan edilen teslim şekli, hem maliyet artışına hem de alıcı memnuniyetsizliğine neden olabilir.
Awwex, otomatik teslim modeli önerisi sunarak beyanınızda doğru Incoterm’i seçmenizi sağlar.
Doğru Beyan, Hızlı ve Sorunsuz İhracatın Anahtarı
E-ihracatta gümrük beyannamesi, ihracat sürecinin en kritik aşamasıdır.
Yanlış veya eksik doldurulmuş bir beyan, hem zaman hem para kaybına yol açabilir.
Doğru bilgi, doğru belge ve dijital entegrasyon ile bu süreç hem kolaylaşır hem de hatasız hale gelir.
Awwex, ihracatçıların bu süreci tek panelden yönetebilmesi için gümrük entegrasyonu, ETGB oluşturma, HS Code doğrulama, belge kontrolü ve navlun yönetimi özelliklerini bir araya getirir.
Siz de Awwex Akıllı Panel’e kaydolarak gümrük beyan sürecinizi dijitalleştirebilir, e-ihracat operasyonlarınızı hızlandırabilirsiniz.
