Neden ilk gün iş modeli seçimi kritik?
E‑ihracatta seçtiğiniz iş modeli; nakit akışınızı, teslim hızınızı, müşteri memnuniyetinizi ve ölçeklenme kapasitenizi doğrudan belirler. Yanlış seçim, stok şişmesi, geciken kargolar ve yüksek iade masraflarıyla marjı eritir. Doğru seçim ise kampanya dönemlerinde dahi OTIF (On‑Time In‑Full) oranını yüksek tutmanızı, destek yükünü düşürmenizi ve tekrar satın alma oranını artırmanızı sağlar. Bu yazı; üç ana modeli tarafsız biçimde kıyaslayıp, karar için pratik bir çerçeve sunar.
İlginizi çekebilir: E-Ticaret Depolama ve Fulfillment Çözümleri
Model 1: Stoklu Satış (Kendi Deposu)
Artıları:
- Ürün kalitesi, paketleme ve marka deneyimi üzerinde tam kontrol.
- Kısa hazırlama süresi (handling time) ve esnek kampanya yönetimi.
- Satış sonrası yedek parça/aksesuar gönderimi kolaydır.
Eksileri:
- Stok riski ve sermaye bağlama maliyeti (nakit döngüsü uzar).
- Depo, işçilik, ambalaj ve fire maliyetleri.
- Yanlış tahminle elde kalan stok veya stok outs maliyeti.
Ne zaman mantıklı? Talebin öngörülebilir olduğu, iade oranı düşük ve standard boyutlu ürünlerde; marka algısını paket üstünde yönetmek istediğinizde.
Model 2: Dropshipping (Tedarikçiden Doğrudan)
Artıları:
- Düşük başlangıç maliyeti; stok riski yok.
- Hızlı ürün testleri; kazananları çabucak ölçekleyebilirsiniz.
- Tedarikçi çeşitliliği ile geniş ürün yelpazesi.
Eksileri:
- Paket/fatura kontrolü tedarikçideyse platform politikası riski.
- Hazırlama süresi ve hasar oranı tedarikçinin disiplinine bağlı.
- Stok senkronu zayıfsa iptal ve geç sevkiyat oranı artar.
Ne zaman mantıklı? Keşif/validasyon döneminde, sermayenin sınırlı olduğu ve ürün yaşam döngüsünün hızlı test gerektirdiği durumlarda.
İlginizi çekebilir : Amazon Depolama
Model 3: Fulfillment (3PL / Yurt Dışı Depo)
Artıları:
- Hedef ülkeye yakın stokla çok daha kısa teslim süreleri.
- Pik dönemlerde operasyon ölçeklenebilir; birim başı operasyon düşer.
- İade ve ters lojistik profesyonelce yönetilir.
Eksileri:
- Depolama, giriş‑çıkış, toplama/yerleştirme ve ambalaj ücretleri.
- Envanter şeffaflığı ve KPI’lara bağımlılık; hatada düzeltme süresi uzayabilir.
- Yanlış ülkeye stoklama, nakit akışını zorlayabilir.
Ne zaman mantıklı? 100+ sipariş/gün eşiğine yaklaşan, hedef pazarda Prime/Express hızında teslimat vaadi vermek isteyen işletmeler için.
Hız–Maliyet–Risk Karşılaştırması
- Hız: Fulfillment > Stoklu > Dropshipping (ortalama).
- Maliyet: Dropshipping (başlangıç) < Stoklu < Fulfillment (sabit ücretler dahil). Doğru paket standardıyla fark ciddi düşer.
- Risk: Stok riski Stoklu/Fulfillment’ta; operasyon riski Dropshipping’te daha yüksek. Hibrit model bu riskleri dengeler.
Hibrit Kurgu: En iyi ikisini birleştirmek
Kazanan SKU’ları hedef ülkede fulfillment’a taşıyıp, yeni ürünleri dropshipping ile test etmek yaygın ve sağlıklı bir stratejidir. Stok riski düşük tutulurken teslim hızı kritik ürünlerde artırılır. Sezonluk ürünlerde, sezon bitiminde stokları anavatana geri çekmek için baştan geri dönüş planı kurgulanmalıdır.
Karar Matrisi (Basit Çerçeve)
- Sermaye düşük + ürün test → Dropshipping
- Marka kontrolü + istikrarlı talep → Stoklu
- Hız kritik + hedef pazarda rekabet → Fulfillment
- Hibrit → Dropship test → satışı teyit edileni fulfillment’a taşı.
Operasyonel İnce Ayar (Hangi modeli seçersen seç)
- Desi/Volümetrik ağırlık: Kutu yüksekliğini 1–2 cm azaltmak çoğu hat/taşıyıcıda anlamlı tasarruf sağlar.
- Kural Motoru: Sepet tutarı, ülke, ağırlık ve kategoriye göre express/economy otomatik seçilsin.
- Takip & Bildirim: Etiket, ilk tarama, ülkeye giriş ve teslim tetiklerinde otomatik mesajlar gönder.
- İade SOP: Hasar fotoğrafı → tek tık iade etiketi → otomatik süreç ile müşteri memnuniyetini koru.
KPI’lar: Neyi ölçersen onu iyileştirirsin
- Gönderi başına maliyet (desi + yakıt + uzak bölge + sigorta).
- Handling time (etiket öncesi hazırlama).
- OTIF (zamanında teslim) ve İlk Başarılı Deneme.
- İade oranı ve iade sebebi dağılımı.
Mini Senaryo
Yeni bir dekoratif lamba test edeceksiniz: İlk 30 gün dropshipping ile 200 sipariş toplayıp iade nedenlerini analiz edin. Paket yüksekliğini 3 cm düşürün, hasarı azaltmak için çift kutu kuralı yazın. 2. ayda en çok satan varyantları AB deposuna (fulfillment) taşıyın, DDP ile vergiyi üstlenip teslim süresini 2–3 güne indirin. Dönüşüm artarken iade oranının da düştüğünü göreceksiniz.
Awwex nasıl yardımcı olur? Awwex, Shopify/Etsy/Woo/eBay gibi kanallardan gelen siparişleri tek panelde toplar; DHL/UPS/FedEx/TNT’yi hız–fiyat–SLA kıyaslamasıyla listeler ve kural motoru ile siparişe en uygun servisi otomatik atar. Toplu etiket, takip otomasyonu, tek tık iade etiketi ve Paraşüt ile e‑fatura/e‑arşiv sayesinde stoklu, dropshipping ve fulfillment kurgularını aynı ekranda sürdürülebilir hâle getirirsiniz.
